Vanaf half juli wordt er al weer flink gewerkt in het nieuwe atelier. De kasten zijn nog wat leeg maar daar zal snel verandering in komen.
Er wordt weer met klei gewerkt
Auteur: Annelies Kool
In januari 2015 ben ik gestart met kleien bij Kleistad. Inmiddels ben ik dus al wat jaartjes met klei aan het werk. Ik geef bij Kleistad de introductiecursus en ben in het bestuur actief als penningmeester.
Nieuwe locatie gezocht voor Kleistad
Keramiek atelier Kleistad heeft dringend hulp nodig bij het zoeken naar een nieuwe werkruimte!
Stichting Kleistad faciliteert een inloopatelier voor keramiek. Onze abonnees kunnen vrij werken in het atelier en we organiseren cursussen, workshops en kinderfeestjes allemaal met klei als uitgangspunt. In de zes jaar dat wij bestaan hebben we het aantal leden en cursisten ieder jaar zien toenemen. Momenteel hebben we 60 abonnees en komen er wekelijks 80 tot 100 cursisten uit Amersfoort en omgeving naar ons atelier. Kortom, Kleistad voorziet in de groeiende behoefte naar creativiteit en ambachtelijkheid.
Kleistad heeft een gezonde financiële basis en wordt gerund door een bestuur van vrijwilligers. Kleistad heeft nationale bekendheid opgebouwd en heeft verschillende keramisten op weg geholpen met de start van een eigen atelier.
Kleistad moet echter per 1 juli 2022 het pand aan de Neonweg 12 verlaten omdat de projectontwikkelaar daar andere plannen mee heeft. Dit pand werd eerder door SRO beheerd maar is door SRO in december 2020 verkocht.
Wij zijn nu al maanden op zoek en in gesprek geweest met verschillende partijen over geschikte locaties. Helaas heeft dit nog geen concrete oplossing opgeleverd en ondertussen begint de tijd te dringen !
Kleistad zoekt:
- Tenminste 300 á 400 m2 betaalbare atelierruimte, waarvan een deel liefst begane grond (of anders goed bereikbaar met de lift i.v.m. de fysieke beperkingen van sommige gebruikers van het atelier)
- Krachtstroom aansluitingen voor de keramiek ovens, of de mogelijkheid om die aan te leggen
- Mogelijkheid tot het realiseren van een ‘natte hoek ’met wasbakken en bezink bakken voor de klei
- Een goede nat te reinigen vloer, of de mogelijkheid om die te realiseren
- Goede toegankelijkheid en parkeer mogelijkheid in de omgeving
Mocht u ons kunnen helpen , dan kunt u ons bereiken via de mail: info@kleistad.nl of via telefoon nummer 06 83 84 06 37 (Annelies Kool)
Proefplaatjes van Annelies
Uit de oven op 30 december 2018
Gemaakt door: Annelies Kool
Weten wat de samenstelling is van een glazuur, hoe deze uitsmelt en welke effecten je kan krijgen interesseert mij. Na een aantal niet erg geslaagde zelf opgezette proeven ben ik daarom de cursus “glazuur samenstellen” bij Iet Kortschot van glazuurwerkplaats Koloriet gaan volgen.
Ik weet nu welke grondstoffen nodig zijn in een glazuur en welke er zorgen voor vloeibaar/smelten van het glazuur en welke de “glaslaag” vormen. Het gebruik van de Seger formule snap ik maar is niet iets waar ik verwacht in de praktijk veel mee te werken. Ik ben zoekend naar een manier om op een eenvoudiger manier het testen voor een goed glazuur efficiënt aan te pakken.
Waarom zoveel proefplaatjes maken?
Om te weten wat een glazuur doet moet er veel worden getest en daarvoor moet je dus veel proefplaatjes maken. Ieder oven is weer anders en de samenstelling van grondstoffen is ook niet altijd identiek. Je ontkomt er dus niet aan om een recept altijd eerst zelf ook te testen.
Ik probeer om een efficiënte test methode te vinden. Over de test bij mijn laatste serie uit de oven ben ik eigenlijk voor het eerst tevreden. Vandaar ook dat ik mijn ervaringen nu via de rubriek uit de oven maar ook via de glazuurpagina op Kleistad durf te delen.
Vanuit de test heb ik proefplaatje D11 gekozen en dit gespoten op een kom.
Techniek en materiaal
Gebruikte klei : 256 G&S draaiklei
Techniek: de snelle testmethode waarbij aan een basisglazuur voor ieder hoekpunt een bepaald % van een oxide wordt toegevoegd. Deze worden dan volgens een schema in volumedelen met elkaar gemengd.
Deze methode is niet zo nauwkeurig maar vind ik veel prettiger (veiliger) werken dan steeds kleine hoeveelheden droge grondstoffen wegen, zeven en met elkaar mengen. En ik krijg zo vrij snel een redelijk indicatie van de effecten van de toevoegingen.
De plaatjes uit deze test die ik interessant vind ga ik komende weken wel nauwkeurig reproduceren. Wanneer ik hiervan de resultaten heb dan zal ik de recepten op de glazuurpagina van Kleistad zetten.
Een voorbeeld van proefplaatje D11 heb ik daar al geplaatst (klik op het plaatje om naar het recept op de glazuurpagina te gaan).
Kleisymposium
De NVK en Stichting KLEI organiseren voor het tweede jaar het Kleisymposium
Kleisymposium 26 januari 2019
Laat je verrassen en inspireren op dit tweede Kleisymposium. Voor alle mensen met passie voor klei: kom en ontmoet 6 topkeramisten en hoor het verhaal achter hun werk. Waar halen zij hun inspiratie vandaan? Waarom kiezen ze voor juist die techniek of materiaal? Wat heeft het werken met klei hen gebracht?
De hoofdgast van 2019 is Gertjan van der Stelt Gertjan maakt van platen klei abstracte objecten. Van platte geometrische vormen komt hij tot complexe driedimensionale objecten die verwijzen naar natuur en architectuur. ‘De objecten die ik maak kunnen beschouwd worden als schelpen, aangespoeld op het strand van de tijd’
De 5 andere gastsprekers zijn: Mieke Everaet I Reinhilde van Grieken | Olav Slingerland | Ric Sebes | Sanne van Tongeren.
Deze bijzondere keramisten zijn met zorg geselecteerd op kwaliteit, eigenzinnigheid, kennis en diversiteit van technieken. Bekend in nationale en internationale kunstkringen vertellen zij op passievolle wijze over hun werk met veel beeldmateriaal en live demonstraties. Gelijktijdig geven zij tweemaal hun lezing. Vooraf maak je de keuze welke 2 sessies je wilt bezoeken.
Op de website www.kleisymposium.nl is van alle sprekers uitgebreide informatie te vinden.
Programma:
09.30 – 10.30 Ontvangst
10.30 – 11.00 Opening
11.00 – 12.30 Lezing Gertjan van der Stelt
12.30 – 13.30 Lunch
13.30 – 14.45 Sessie 1 gastsprekers
14.45 – 15.15 Pauze
15.15 – 16.30 Sessie 2 gastsprekers
16.30 – 17.30 Afsluiting en borrel
Meld je snel aan voor deze leerzame en inspirerende dag want er kunnen maximaal 200 mensen deelnemen
Een kaartje kost € 90 Vóór 1 december 2018 betaalt u €85 KLEI abonnees ontvangen een korting van €10
De entreeprijs is inclusief lunch, bijwonen van drie lezingen, borrel en een persoonlijke keramische mok van een gerenommeerde keramist.
Inschrijven via de webshop van klei.nl of via kleisymposium.nl
Veemgebouw verdieping 8, Torenallee 86, Strijp S, Eindhoven
Kleisymposium.nl kleisymposium@gmail.com
Het Kleisymposium is een initiatief van NVK en KLEI Keramiek Magazine Hoofdsponsor is Keramikos.
30 uur achter de pottenbakkersdraaischijf
Veel geleerd tijdens de zomercursus draaien bij SBB Gouda. Het maken van een kom, bord, cilinder, kan en een theepot voor de ervaren draaier.
Draaien op de pottenbakkersschijf is een techniek die ik graag goed wil leren beheersen. Maar de paar lessen die ik heb gehad in Delft en het kijken naar YouTube filmpjes hebben er niet echt voor gezorgd dat ik al mooie potten kan draaien.
Toen ik hoorde van de zomercursus draaien bij SBB Gouda heb ik wel getwijfeld of ik dat zou willen gaan doen. Ik hou niet zo van dat er op mijn vingers gekeken wordt.
Maar ik merk dat ik meer instructie nodig heb om verder te komen. De eerste week van augustus (2016) heb ik de cursus gevolgd en van maandag tot met vrijdag 6 uur per dag achter de draaischijf gezeten en les gehad van Jolanda Verdegaal.
De groep bestond uit 14 vrouwen en 1 man en we wilden allemaal beter leren draaien.
Dag 1
Doel is om een kom te draaien en hierbij was direct de eerste uitdaging om een plankje op de draaischijf te bevestigen.
Jolanda demonstreerde de techniek, het bevestigen van het plankje en het maken van de kom en daarna konden we zelf aan het werk.
Aan het eind van de dag stond de tafel vol met onze resultaten
Dag 2
De tweede dag zijn we met het draaien van borden aan de slag gegaan. Dat stond op mijn wensenlijstje om te leren. Op Kleistad had ik de afgelopen weken Daan bezig gezien met het maken van borden en ik had het ook al eens geprobeerd.
Na een dag had ik drie best redelijke borden gemaakt en ging met een heel tevreden gevoel naar huis.
Leuk ook om ieder avond een mailtje van Jolanda te ontvangen met extra informatie en interessante Youtube filmpjes.
Dag 3
Het doel was om een zo hoog mogelijke cilinder te maken. Ik ben met 1,5 kilo klei aan het werk geweest en dat lukte best aardig. Ik weet dat ik nog heel wat klei van de onderkant naar boven moest zien te krijgen om tot een flinke hoogte te komen maar 21 centimeter vond ik best al mooi. Ik had nog nooit eerder met meer dan een kilo klei gedraaid. De twee kilo waarmee de meer ervaren draaiers aan het werk gingen heb ik dus nog maar niet geprobeerd.
In de middag ben ik ook bezig geweest met het afdraaien van mijn schaaltjes van dag 1.
Ik leerde dat ik veel te voorzichtig ben en veel meer moet afdraaien om de vorm goed te laten uitkomen. De schaaltjes heb ik ook met engobe gedecoreerd.
Dag 4
De meer gevorderden starten deze dag met de theepot en voor de anderen het maken van een kan. Vandaag lukte het bij mij niet zo. Achteraf denk ik dat het ook lag aan de draaischijf waar ik achter zat (te laag). Om te kijken wat het prettigst draait heb ik iedere dag een andere draaischijf genomen. Maar die van vandaag beviel minder (veel herrie en mijn houding niet lekker achter de schijf).
Het resultaat van vandaag is met veel moete een klein kannetje en een potje met een kraag waarin nog een deksel moet.
Alweer de laatste dag
Ik ben gestart met het afdraaien van de borden. Ik merk dat ik meer gevoel begin te krijgen van hoe het moet. Er is nog een hoop te leren maar als ik zie wat ik hiervoor kon heb ik veel vooruitgang geboekt deze week.
Jolanda heeft zoals iedere dag weer gedemonstreerd wat er gedaan kon worden. Ik heb grote bewondering voor het maken van een theepot gekregen want daar zitten veel technische aspecten aan waar ik nooit aan zou hebben gedacht.
Na deze week heb ik mezelf als doel gesteld om eens een goede theepot te kunnen draaien.
De komende tijd zal je me zeker vaker achter de draaischijf op Kleistad aantreffen want ik moet nog heel wat oefenen om dat doel te halen.
Ik heb een heerlijke week gehad, veel geoefend en geleerd en het voelde eigenlijk als een kleine vakantie.
Wil je leren draaien dan raad ik je echt zo’n intensieve cursus aan
Mal maken voor de lampenkapjes
Stapsgewijze beschrijving van hoe ik een eendelige gips mal maak. De mal is voor het gieten van de lampenkapjes van porselein gietklei die daarna met schellak worden bewerkt.
Niet tevreden over het model van de lampenkapjes (zie mijn vorige blog) ben ik op zoek gegaan naar een andere vorm om een mal van te maken. Ik kies nu voor een eenvoudiger vorm voor het maken van de mal.
Ik heb een glazen vaas die een goede vorm heeft om te dienen als lampenkap. De mal kan uit één deel worden gemaakt omdat de vorm “lossend” is. Dit houdt in dat er geen ribbels zijn waardoor de vorm niet uit de vorm los zou kunnen komen.
De mal heb ik gemaakt door de vaas op zijn kop op een goed gladgemaakte plak klei te zetten. Ik heb het glas van de vaas met de lossingszeep (zie vorige blog) ingesmeerd zodat die wat glibberig is. De vorm heb ik voorzichtig iets in de klei gedrukt zodat het gips er niet onder kan lopen. Ik heb als buitenrand een open geknipte emmer gebruikt. Deze kan makkelijk op de juiste maat worden gemaakt en dan met tape worden vastgeplakt.
Dit omhulsel met aan alle kanten even veel ruimte – ongeveer 2 centimeter van de rand – duw ik ook in de plak klei en verstevig ik met 2 sjorbandjes eromheen. De buitenkant van de plak klei druk ik stevig tegen de buitenkant van de emmer zodat er geen gips onder de rand uit kan lopen.
Mijn werkwijze bij gips aanmaken en in een vorm gieten.
Gips maak ik tegenwoordig op het gevoel aan. De verhouding is ongeveer 1 liter water op 1.5 kilo gips (VIGO 60)
- Juiste hoeveelheid ietsje lauw water in een schone emmer
- Met de hand snel gips toevoegen (tussentijds niet roeren)
- Af en toe een beetje schudden zodat gips zich verspreidt
- Net zolang gips toevoegen totdat het niet meer weg zakt.
- Nog wat gips toevoegen totdat ook de randen met gips zijn gevuld.
- Even wachten tot het gips helemaal is opgenomen (ongeveer 3 minuutjes)
- Rustig met een garde wat doorroeren
- Daarna met de blote hand gips doorroeren zodat ik alle eventuele klontjes fijn kan drukken.
- Hierna giet ik direct in de mal. Voorzichtig zodat niet alles verschuift en gelijkmatig om zo min mogelijk bellen te krijgen.
- Wanneer ik klaar ben met gieten tik ik aan alle kanten op de vorm om de mogelijke bellen naar de oppervlakte te krijgen.
- Deze keer bleek ik net te weinig gips te hebben aangemaakt. Ik wil de bodem (dat is dus nu de bovenkant) even dik hebben als de zijkant ook ongeveer 2 centimeter.
- Het gips bijmaken en erbij gieten ging zonder probleem. Ik heb wel eerst gewacht tot de eerste gips wat stevig werd zodat niet alle gips weer alle kanten op zou gaan bewegen.
Hierna een uurtje geduld zodat het gips goed kan opstijven. Je voelt het warm worden. Ik wacht nooit lang met de vorm los maken. Ik weet niet of dat handig is maar ik ben wat ongeduldig en wil snel weten of de vorm er wel goed uitgaat.
Nadat ik tape en sjorbanden van de emmer heb lost gemaakt kon deze van de gips mal worden verwijderd. De bonk gips heb ik daarna omgedraaid. De klei bleef liggen maar de glazen schaal kwam nog niet direct los uit de gipsmal.
Toch koste het me niet veel moeite om de schaal los te krijgen door met mijn hand erin een beetje te draaien. De schaal draaide al snel mee waarna ik hem er makkelijk uit kon laten glijden.
De mal heb ik twee weken (iedere dag een keer draaien) op een plank boven de verwarming laten drogen
Daarna het ik een aantal gietsels gedaan met:
Magma gietmengsel sneeuwwit porselein 1000-1300 graden
Mengverhouding 4 kg op 1920 ml water. Dit mengstel is al kant en klaar en er hoeft buiten het water niets aan toegevoegd te worden. Na wat testen bleek dat 8,5 minuut in de mal, voordat ik het overtollige gietmengsel weer in de emmer terug giet, een 3 mm dikke wand geeft.
De mal was lastig met leeggieten omdat hij vrij zwaar is en de bovenrand nooit helemaal gelijk wordt door het uitdruipen. Dit is echter makkelijk wat weg te werken met een vochtige stukje zeemleer.
Voor het drogen van de klei in de mal heb ik een halve dag (zo’n 6 uur) genomen. Plaatje op de bovenkant van de mal, de mal omdraaien en zonder probleem komt het lampenkampje dan los.
Wanneer dan na zo’n twee uur de vorm nog wat steviger is heb ik met een stalen passer een rond gat voor de fitting in de bodem gemaakt. De onderrand maak ik met een vochtig stukje zeemleer zo goed mogelijk recht. Over het leeggieten en de rand goed krijgen ben ik nog niet tevreden. Dat ga ik nog op andere manieren proberen.
Ook deze kapjes heb ik met schellak behandeld en biscuit op 1020 gebakken.
De eerste serie die nu boven mijn keukenblok hangt heb ik daarna op 1240 gebakken en heb ik ongeglazuurd gelaten. Ik ben nu op zoek naar een glazuur die mooi uitkomt op de porselein gietklei. Ik wil ook op het bovenste deel waar de fitting inzit een felgekleurde decoratie aanbrengen.
Dus als iemand een tip heeft voor glazuur dan hoor ik het graag.
Er komt dus nog een vervolg met mijn glazuur experimenten en andere manier van het leeggieten van de mal.
Lampenkapjes gemaakt van porselein gietklei
Verslag van mijn ervaringen met het maken van lampenkapjes van porselein gietklei met behulp van een zelfgemaakte mal en bewerkt met schellak
Een tijdje gelden is een van de drie lampenkapjes boven mijn keukenblok gesneuveld. Een nieuw zelfde kapje was nergens te vinden dus er zat niets anders op om alle drie de lampenkapjes te vervangen. Uiteindelijk bij de IKEA vond ik een simpel lampje waarvan het kapje paste. Van deze lampjes heb ik er drie gekocht waarvan de kapjes nu boven mijn keukenblok hangen. Het voldoet maar erg origineel ziet het er niet uit.
Om nu wel originele lampjes boven mijn keukenblok te krijgen ben ik ze zelf maar gaan proberen te maken. Eerst ben ik op zoek gegaan naar een geschikte vorm om een gietmal van te maken. Na wat zoeken vond ik bij Blokker een 6 kanten glazenvaasje wat mij wel een leuke uitdagende vorm leek om de lampenkapjes van te maken.
Het maken van de mal viel niet mee maar ik had ook juist een moeilijke vorm gekozen om te kijken of het ook lukte een mal uit meer delen te maken.
Na een paar mislukkingen (vorm niet lossend genoeg) heb ik de mail in driedelen gemaakt.
Het recept uit kleimagazine (juli 2015) met de lossingszeep voor mallen werkt een stuk beter dan de vloeibare groene zeep die ik eerder gebruikte. Met een muntje maak ik nu de sloten om de mal goed op elkaar te laten passen. Dit vind ik beter werken dan de plastic sloten want die gaan bij mij soms los tijdens het gieten.
Eerst twee kapjes gegoten met SV-SZ gietmengsel steengoed. Dit moest 45 minuten wachten voordat de wand een redelijke dikte had. Daarna heb ik er nog een aantal gegoten met Magma sneeuwwit porselein gietmengsel. Dat ging een stuk sneller want na zo’n 8 minuten had de wand een mooie dikte (± 3mm ).
Na het gieten moest ik een beetje leren aanvoelen wanneer de mal geopend kon worden. Ik ben nogal eens ongeduldig waardoor de vorm bij het openen wordt vervormd. Maar wanneer ik te lang wacht zijn de naden moeilijk mooi weg te werken. Met een mal uit drie delen moeten er heel wat naden voorzichtig worden afgewerkt. En natuurlijk moet ook nog de opening voor de fitting worden uitgesneden. Niet ieder gegoten kapje heeft dan ook de bewerkingen overleefd.
Het steengoedkapje heb ik met inkervingen proberen licht doorlatend te krijgen. Bij een porseleinen kapje heb ik met wat schrapen dunnere vlakken proberen te krijgen waardoor het hopelijk ook wat doorschijnend wordt.
Op Kleistad kreeg ik van Daan de tip om met schellak te werken. Door dit aan te brengen en hierna de klei op de ander plekjes weg te wassen kan je porselein wat doorschijnend krijgen.
Daan had nog wat schellak voor me dus dit heb ik die middag ook direct geprobeerd op een van de kapjes. Een leuk werkje en het werkt echt heel goed.
Uiteindelijk heb ik 3 lampenkapjes (1 steengoed en 2 porselein) en 1 vaasje gereed voor de biscuit stook op 1020 graden. Na de biscuit stook is duidelijk dat ik het porselein toch wat langer in de mal had moeten laten zitten. De wand moet iets dikker want nu was het toch erg kwetsbaar en zijn er scheurtjes bij het bewerken gekomen.
Voor de glazuur stook doe ik dus maar niet veel moeite en spuit wat transparant steengoedglazuur op de 4 vormen. Om niet alles hetzelfde te maken meng ik er een klein beetje koperoxide door en spuit dit willekeurig op een paar vlakken
Ik vind de vorm niet mooi uitkomen en door de krimp die veel groter is dan ik had verwacht zijn de lampjes te klein geworden. De fitting past wel maar het lampje is aan de onderkant zichtbaar.
Zoals je misschien snapt besluit ik om met deze vorm niet verder te gaan. Maar ik geef niet op. Ik heb intussen al een nieuwe vorm op het oog en heb een potje schellak gekocht.
Het vervolg kan je lezen in mijn volgende Blog.
Blog over mijn klei-lotgevallen
Ik heb me voorgenomen om regelmatig een blog te schrijven over mijn ervaringen met klei.
De nieuwe website voor kleistad is er. Het lijkt me leuk als we deze ook gaan gebruiken om in een blog onze klei-lotgevallen met elkaar te delen.
Ik heb me voorgenomen om hier een start mee te maken. Wie weet zijn er wel meer leden van Kleistad die het leuk vinden om berichten over hun kleiwerk te plaatsen.
Voor de leden die ook een blog willen schrijven staat er een instructie over hoe je dit moet doen op de ledenpagina. De ledenpagina is alleen te bekijken als je bent ingelogd op de website.
Met kleien ben ik een echte hobbyist. Ik vind het leuk om dingen uit te proberen en dat vind ik vaak belangrijker dan het eindresultaat.
Met pottenbakken ben ik al zolang ik mij kan herinneren in aanraking gekomen maar niet omdat ik er zelf iets mee deed. Mijn vader en moeder waren samen actieve leden van een pottenbak en schilders club.
Toen ik een paar jaar geleden wat minder ging werken trok het lekker creatief bezig zijn mij toch ook. Ik ben toen een cursus pottenbakken gaan volgen aan de VAK (vrije academie in Delft). Na de eerste weken de basis met handvormen te hebben gedaan ben ik al snel achter de draaischijf gaan oefenen. Ik heb van Noëlle Lammers de eerste beginselen van het draaien geleerd.
Echter na dat eerste jaar cursus verhuisde ik in 2012 naar Amersfoort en kwam ervan pottenbakken niets meer terecht. Tot ik in januari 2015 in het huis aan huiskrantje iets las over Kleistad en dit atelier ook nog vlak bij mijn huis bleek te liggen.
Ik heb me toen direct aangemeld voor een volledig abonnement en de cursus. Ik zet me nu ook al weer een tijdje als bestuurslid in voor Kleistad. Het creatief bezig willen zijn zal toch iets zijn dat je vanuit huis mee krijgt.
Ik ben dus een echte amateur en heb me (nog) niet echt toegelegd op een speciale techniek.
Technieken die ik gebruik:
- Ik probeer nog steeds het draaien wat onder de knie te krijgen.
- Het glazuren van mijn eerste werkstukken was niet echt een succes en daarom ben ik nu bezig om te experimenteren met het zelf maken van glazuur.
- Wat ik verder erg leuk vind is het maken van (gips) mallen en hier met gietklei werkstukken van maken. Ik heb pas een workshop mallen maken gevolgd bij Mieke de Groot bij de SBB in Gouda
In mijn blog zal je dus vooral over mijn ervaringen met draaien, glazuren, mallen maken en gieten iets te lezen krijgen.